16:07 / 26 02 2022 |- Bölmə: İqtisadiyyat
Azərbaycanda iqtisadi sahədə aparılan islahatlar, azad sahibkarlığın və investitsiya mühitinin yaxşılaşdırılması yolunda atılan addımlar iqtisadiyyatın dayanıqlılığını təmin etmək məqsədi daşıyır. 2022-ci il üçün BMT-nin Azərbaycan iqtisadiyyatının 4% böyüyəcəyini proqnozlaşdırması da qeyri-neft sektorunda dəyişikliklərə səbəb olacaq.
Bu mövzuda iqtisadçılar nə düşünür? “Rupor” azad sahibkarlığın və liberal iqtisadiyyatın inkişafına təkan və əngəl olan amillərin səbəblərini öyrənməyə çalışıb.
“Sahibkarlara az faizlə kreditlərin verilməsi onların inkişafında ciddi rol oynaya bilər”
İqtisadçı ekspert Eldəniz Əmirov bildirib ki, Azərbaycan əvvəlki illərlə müqayisədə sahibkarlığın ikişafında, investitsiya mühitinin yaxşılaşdırılmasında irəliləyişlər əldə edib. Ökəmizdə azad rəqabətlə bağlı qanunun qəbul olunması liberal iqtisadiyyatın inkişafına təkan verəcək: “Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentliyi sahibkarlıq mühitinin formalaşdırılması üçün ölkədə ən çox fəallıq göstərən qurumdur. Bu qurum müxtəlif mexanizmlər vasitəsi ilə onlara öz dəstəyini göstərir. Sahibkarlara az faizlə kreditlərin verilməsi onların inkişafında ciddi rol oynaya bilər. İcra hakimiyyətlərinin yerli iş adamlarına dəstək göstərməsi sahibkarlıq subyektinin inkişafını təmin edəcək. Cənab Prezident İlham Əliyev rayon icra başçılarını təyin edərkən yerli sahibkarlara dəstək göstərmələri barədə onlara göstəriş verir. Yeni dövrün müasir düşüncə tərzinə malik rəhbər şəxslərinin Prezidentin göstərişlərini daha yaxşı həyata keçirəcəyi təqdirdə yerlərdə iqatisadi uğurlara nail olmaq mümkündür”.
“Bazar iqtisadiyyatının inkişaf etdirilməsi üçün dövlət mülkiyyətində olan müəssisələrin sayı azaldılmalı, xüsusi mülkiyyətə önəm verilməlidir”
İqtisadçı ekspert Xalid Kərimliyə görə, azad sahibkarlığı və liberal iqtisadiyyatı daha da inkişaf etdirmək üçün rəqabət mühitini təkmilləşdirmək lazımdır:
“Bu istiqamətdə işlər getsə də, hələ də qənaətbəxş hesab etmək olmaz. Liberal iqtisadiyyat mülkiyyət hüququnun qorunması və xüsusi mülkiyyətin toxunulmazlığı üzərində qurulur. Bazar iqtisadiyyatı müqavilələr üzərində tənzimləndiyi üçün müqavilələr hüququnun işlənməsi vacib məsələdir. Çünki hər hansı bir problem yarandıqda məhkəmə onu müqavilələr əsasında həll edir. İnsanlar bilməlidir ki, xüsusi mülkiyyət toxunulmazdır və heç bir halda müsadirə oluna bilməz”.
Eksper bildirir ki, azad bazar iqtisadiyyatında əsas amil rəqabət mühitinin formalaşdırılması, əlverişli gömrük və vergi inzibatçılığı tələb edir:
“Bir sahibkar digərindən çox vergi ödəyirsə, bu barabər şərtlərlə mübarizə hesab olunmur. Bu məsələdə anti-inhisar qanunvericiliyinin dəqiq işləməsi vacib şərtdir. Həmçinin bazar iqtisadiyyatının daha da inkişaf etdirilməsi üçün dövlət mülkiyyətində olan müəssisələrin sayı azaldılmalı, xüsusi mülkiyyətə önəm verilməlidir. Dövlət sektoru nə qədər böyük olsa, özəl sektor da bir o qədər balaca olacaq”.
İqtisadçının fikrincə, dövlət və məmur biznesi böyük olduqda rəqabət mühiti və azad iqtisadiyyatın imkanları azalır:
“Məmur da dövlətin imkanlarından istifadə edərək azad rəqabət mühitini pozur, buna görə də, məmur sahibkarlığı ləğv olunmalı, dövlətə məxsus olan və özəlləşdirilməsi mümkün müəssisələr xüsusi sahibkarlığa çevrilməlidir. Təbii ki, bu məsələdə dövlət tənzimlənməsinin əhəmiyyəti də vacibdir. Dövlət azad sahibkarlığa müdaxilə olunmasının qarşısını almalı, onun qərar və qəbul mexanizmi operativ olmalıdır”.
“İqtisadiyyatın liberallaşdırılması ilə bağlı aparılan islahatlar daha böyük iqtisadi artımın əldə edilməsinə imkan yaradıb”.
Milli Məclisin deputatı, iqtisadçı Vüqar Bayramov ölkədə iqtisadiyyatın liberallaşdırılması üçün atılan addımların uğurlu olduğunu deyib:
“Bir tərəfdən pandemiyanın nəzarətə götürülməsi və yoluxma sayının optimallaşdırılması ilə bağlı həyata keçirilən siyasətə, digər tərəfdən qlobal formada pandemiyanın davam etməsinə baxmayaraq real sektorda iqtisadi artım əldə edilib. 2022-ci il üçün BMT-nin Azərbaycan iqtisadiyyatının 4 % böyüyəcəyini proqnozlaşdırması ondan xəbər verir ki, artıq 2021-ci ildəki pandemiyanın sərt təsirlərindən sonra iqtisadiyyatımız dayanıqlı iqtisadi artım mərhələsinə qədəm qoyub. Bu da onu deməyə əsas verir ki, qeyri-neft sektorunun inkişafı və bütövlükdə iqtisadiyyatın liberallaşdırılması ilə bağlı aparılan islahatlar daha böyük iqtisadi artımın əldə edilməsinə imkan yaradıb”.
Yazı Rupor.az xəbər portalında dərc olunub (Mənbədən oxu)
Məqalə Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə müsabiqə şərtlərinə uyğun olaraq 6.3.12 üzrə (azad sahibkarlığın və liberal iqtisadiyyatın təşviqi) hazırlanıb.
Nəcməddin Quluzadə
ALARLI 