Azərbaycanın beynəlxalq siyasəti dünya birliyi tərəfindən daim hörmət və rəğbətlə qarşılanıb. Düzgün İnteqrasiya istiqamətlərinin seçilməsi, region ölkələri və digər dövlətlərlə, beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığın səmimi münasibətlər üzərində qurulması, dostluq və sülh şəraitində yaşamağa üstünlük verilməsi rəsmi Bakının qoruyaraq inkişaf etdirdiyi əsas strateji hədəflərdən olub.
44 günlük Vətən mühribəsində ərazilərini Ermənistanın 28 illik işğalından azad edən Azərbaycanın müharibədən sonra məğlub tərəfə sülh əlini uzatması da ölkəmizin xüsusən regional imicini daha da yüksəldib.
“Rupor” bu mövzuda beynəlxalq məsələlər üzrə mütəxəssislərin münasibətini öyrənib.
“Azərbaycan Avropa ittifaqının təhlükəsizliyində strateji dəyər daşıyır”
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Mətbuat xidmətinin rəhbəri, politoloq Əziz Əlibəyli bildirib ki, Azərbaycan xalqı Vətən müharibəsindən sonra qalib xalq kimi sanki yenidən doğuldu. Bu müharibə Qafqazda 30 il ərzində formalaşan siyasi münasibətlər sistemini dağıtdı və təbii ki, güclü Azərbaycan inşa etdi:
“İranla toqquşmalarda Azərbaycanın ortaya qoyduğu qətiyyətli mövqe, Rusiya, Avropa və ABŞ ilə siyasi münasibətlər, Böyük Britaniyanın strateji və iqtisadi əməkdaşlığı 2-ci Qarabağ müharibəsindən sonra yeni mərhələyə qədəm qoydu”.
Son dövrlər dünyanın təhlükəsizlik probleminin aktuallaşdığına diqqət çəkən politoloq vurğulayıb ki, Azərbaycan yeni dünya düzəni üçün bir çox mənalarda önəmli yerə malikdir:
“Azərbaycan neft-qaz ölkəsidir və Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynayır. Qlobal ölçüdə Avropa güc mərkəzidir və Azərbaycan Avropa İttifaqının təhlükəsizliyi baxımından strategi dəyər daşıyır. Çin prizmasından baxanda Azərbaycanın Londondan qurduğu “Bir kəmər, bir yol” layihəsi dünyanın ən meqa layihəsidir və Zəngəzur dəhlizinin reallaşacağı gün ölkəmiz Londonla Pekin arasında körpü rolunu oynayacaq. Rusiya nöqteyi-nəzərindən baxanda Azərbaycan şimal qonşumuzun Şərqə gedən yolu üzərində mühüm diyardır. İran prizmasından baxanda isə ölkəmiz Avropaya, Şimala doğru bir pəncərə rolunu oynayır, Avropa ilə Asiyanı birləşdirir”.
Azərbaycanın orta Asiya və Xəzər ölkələri üçün model olduğunu deyən politoloq Böyük Britanya və ABŞ-la birlikdə həyata keçirilən neft və təhlükəsizlik sektoruna aid layihələri də nümunə göstərməyin mümkünlüyünü söyləyib.
Azərbaycan həm də Qoşulmama Hərəkatının üzvü, eyni zamanda sədri olduğunu xatırladan mütəxəssis ölkəmizin beynəlxalq dünyada sülhün, əməkdaşlığın, investisya mühitinin formalaşmasında, pandemiya kimi beynəlxalq problemlərin aradan qaldırılmasında əsas rola malik olduğunu vurğulayıb.
Bütün bunlara baxmayaraq, bəzi beynəlxalq təşkilatların Azərbaycana qarşı qərəzli mövqeyinin səbəbindən söz açan Əziz Əlibəyli onların məhz ermənipərəstlikdən belə qərəzli davranış sərgilədiklərini diqqətə çatdırıb:
“Bu təşkilatlarda 100 illər boyu formalaşan erməni lobbisinin maliyyəsi əsasında fəaliyyət göstərən beyin mərkəzlərinin, xidmətçilərin mövcudluğu vəziyyəti bu həddə gətirib çıxarır. Ümumiyyətlə, Avropa qurumlarında, insan haqları təşkilatlarında, beynəlxalq mediada, hətta BMT-nin müəyyən təşkilatlarında anti-Azərbaycan mövqeyinin güclənməsinin zaman-zaman şahidi olmuşuq. Bunun da əsas səbəbi erməni lobbisinin və ermənilərin maliyyələşdirdiyi şəxslərin bu kimi təşkilatlarda mühüm yer tutmasıdır”.
Politoloq Azərbaycan və Türkiyənin Şuşa bəyannaməsi əsasında birgə hərbi ittifaq yaratması məsələsinə toxunan politoloq bu gerçəyin ölkəmizin beynəlxalq müstəvidə böyük oyunçuya çevrilmək yolunda ciddi dividentlər əldə etməsinə şərait yaratdığını bildirib:
“Ölkə başçısının qeyd etdiyi kimi biz bu savaş nəticəsində təkcə Ermənistana qalib gəlmədik, eyni zamanda onun müttəfiqlərinə, dünya erməniçiliyinə, onların təşkilatlarına, həmçinin ölkəmizə qarşı qərəzli olan məkrli siyasıt yürüdən böyük güc mərkəzlərinə qalib gəldik. Prezidenti dünyada yeni beynəlxaql sistemin yaradıldığını, köhnə sistemin çökdüyünü vurğulayıb. ABŞ-ın müəyyən dərəcədə tənəzzülü, Rusiyanın qarşıdurma vəziyyətində olması, Çinin qarşısı alınmaz inkişafı və digər bariz amillər dünyada yeni sistemin yaranmasına səbəb oldu. Bu sistemdə Azərbaycan müharibədə qalib gəlmiş ölkə kimi yeni imtiyazlar əldə etdi. Artıq Azərbaycan regional oyunçudur, Qafqazda parlayan bir ulduzdur. Bu gün Ermənistan və Gürcüstanın qarşılaşdığı təhlükəsizlik problemi Azərbaycanı narahat etmir. Ölkəmizin NATO standartları əsasında formalaşdırılan ordusu, müdafiə sistemi, müstəqil enerji siyasəti var. Dünyanın Rusiya ilə toqquşduğu enerji böhranı fonunda Azərbaycan enerji təhlükəsizliyi rolunu oynayır. Azərbaycana olan bu etimadın səbəbi 2-ci Qarabağ müharibəsində əldə olunan qələbdən sonra Ermənistanın blokadadan çıxarılması, Türkiyə ilə münasibətlərin normallaşması və sərhədlərinin açılması ilə də bağlıdır. Zəngəzur dəhlizi beynəlxalq məsələy çevrilib. Bu dəhliz Türkiyəni türk dünyası ilə birləşdirəcək, Rusiya ilə İran arasında şimal-cənub dəhlizi rolunu oynayacaq və Londandan Pekinə qədər qlobal yolun keçid məntəqəsi kimi mühüm əhəmiyyət kəsb edəcək”.
“Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin etməsi beynəlxalq hüquqa hörmət qazandırır”
Orta Doğu Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, siyasi şərhçi Sədrəddin Soltan 44-günlük Vətən müharibəsi zamanı Fransa, İran kimi dövlətlərin, ABŞ, Rusiya və Almaniya kütləvi informasiya vasitələrinin Azərbaycanın haqq savaşını təhrif etmə yolunu tutduqlarını xatırladaraq, Azərbaycan torpaqlarının 30 il ərzində işğalda qalmasını da belə qərəzli münasibətin, beynəlxalq təşkilatların tutduğu məkrli mövqenin nəticəsi kimi dəyərləndirib:
“44 günlük müharibədən sonra ATƏT-in Minsk qrupu kimi təşkilatların hər hansı bir bəyanat verməsi gülünc görünür. Azərbaycanın haqq işində bizə əks mövqedə duran dövlətlərin və təşkilatların mövqeyi Azərbaycanın ərazi bötövlüyünə qarşı hörmətsizlik kimi qiymətləndirilməlidir. Bunun digər səbəbi də Azərbaycan bölgədə zəif dövlət, Ermənistanın isə güclü dövlət kimi göstərilməsi və erməni lobbisinin fəaliyyətinin nəticəsi idi. İkinci Qarabağ müharibəsində ABŞ-ın Ermənistandakı səfirinin Qarabağda hansısa statusdan danışması erməni lobbisinin təsiri idi. 44 günlük müharibədə Ermənistanın özünü təsdiq edə bilməməsi bu təşkilatların və dövlətlərin planalarına zərbə vurdu. Bu gerçək Ermənistanın bir dövlət olmadığını, bəzi dövlətlərin və təşkilatların marağına xidmət etdiyini bir daha sübuta yetirdi Ermənistanın bu maraqlara xidmət etməsi ermənilərin xəyali iddiasının təmin olunması ilə bağlı idi. Bu eyni zamanda Ermənistanın Türk düşmənçiliyindən də irəli gəlir. Azərbaycan – Türkiyə, Azərbaycan – İsrail, Azərbaycan – Pakistan və digər dövlətlər arasındakı münasibətimiz Ermənistanın və ondan siyasi alət kimi istifadə edənlərin marağına uyğun gəlmir. Ancaq prosesin qarşısını almaq mümkün deyil. Azərbaycanla Ermənistan arasında olan münasibətinin normallaşması beynəlxalq arenada ölkəmizin gücünü göstərəcək”.
Sədrəddin Soltanın fikrincə, Azərbaycanın cənubi Qafqazın lider, aparıcı dövləti olduğu dünya tərəfindən təsdiqləndi. Regionda istənilən yeni layihələrin Azərbaycan vasitəsi ilə həyata keçirilməsi beynəlxalq arenada əsas şətlərdən biridir. Araşdırmalar Mərkəzinin sədri deyib ki, Ermənistan – Azərbaycan münasibətinin normallaşması eyni zamanda o ölkədə normal bir dövlətin qurulmasına da səbəb olacaq:
“Bu normallaşma region dövlətləri arasında əməkdaşlığın daha faydalı olduğunu sübut edəcək. Azərbaycan və Türkiyənin irəli sürdüyü 3+3 layihəsi Azərbaycanın beynəlxalq arenada daha faydalı tərəfdaş olduğunu təsdiq edir. Ermənistan bütün qonşu dövlətlərə qarşı ərazi iddiası edir. Normallaşma Ermənistanı iddialardan çəkinməyə vadar edəcək. Azərbaycan bu normallaşma ilə beynəlxalq hüquqa və BMT Təhlükəsizlik Şurasına hörmət qazandırır. 1992-ci ildə BMT Təhlükəsizlik Şurasının qəbul etdiyi 4 qətnamə var idi ki, 44-günlük müharibəyə qədər icra olunmamışdı. Beynəlxalq hüququn prinsipləri Azərbycan torpaqlarının işğal olunması ilə pozulmuşdu. Azərbaycanın Ermənistanı məğlub edib kapitulyasiya sənədini imzalatması, sonra məğlub ölkə ilə əməkdaşlığı önə çəkməsi beynəlxalq aləmdə bütün istiqamətlərdə ölkəmizin üstün olduğunu nümayiş etdirdi. 44-günlük Vətən müharibəsi Azərbaycana təkcə siyasi sahədə deyil, eyni zamanda iqtisadi sahədə də üstünlük qazandırdı. Bu yaxınlarda Bakıda keçirilən Avropa dövlətlərinin təbii qazla təmin olunması ilə bağlı beynəlxalq tədbir buna sübutdur. Azərbaycanın 44-günlük müharibədən sonra irəli sürdüyü əməkdaşlıq təklifi keçmiş SSRİ-dən qalmış münaqişələrin həllinin tapılma yollarını dünya birliyinə göstərdi”.
Yazı Rupor.az xəbər portalında dərc olunub (Mənbədən oxu)
Məqalə Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə müsabiqə şərtlərinə uyğun olaraq 6.3.6. istiqaməti üzrə (Azərbaycan Respublikasının dünya birliyinə inteqrasiyası, region ölkələri və digər dövlətlərlə, beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığının inkişaf etdirilməsi) hazırlanıb.
Nəcməddin Qulizadə
ALARLI 